دستاوردهای اقتصادی انقلاب اسلامی
اقتصاد ایران و وضعیت اقتصادی مردم با انقلاب اسلامی بهطور کلی متحول گردید. هرچند هم اکنون به دلایلی کشور با مشکلات اقتصادی و از جمله به دلیل تحریمها و فشارهای خارجی دست و پنجه نرم میکند، لکن وضیعت اقتصادی ایران و میزان برخورداری مردم در حوزههای گوناگون با دوران قبل از انقلاب بسیار متفاوت است. با انقلاب اسلامی، بسیاری از شاخصهای زندگی در ایران به دلیل دستاوردهای اقتصادی و خدماترسانی جمهوری اسلامی بر اساس سیاست پیشرفت و عدالت تغییر کرد.از تحولات مهم اقتصادی می توان موارد زیر را بر شمرد:
- بازسازی اقتصاد تک محصولی
اقتصاد ایران در رژیم پهلوی نمونه کامل اضمحلال اقتصاد ملی کشورهای جهان سوم در نظام سرمایه داری بین الملل بود کشوری که در اواخر عمر رژیم پهلوی با فروش بی دریغ نفت، تلاش داشت به معیارهای رشد و توسعه غربی دست یابد. در همین راستا، کشاورزی ایران که در گذشته نه چندان دور نیاز مردم را تأمین میکرد در سایه واردات محو شد. قبل از انقلاب به دلیل نابودی کشاورزی سنتی ایران، بسیاری از نیازمندیهای روزانه مردم از قبیل مرغ از فرانسه، گوشت از استرالیا، تخممرغ از رژیم صهیونیستی، سیب از لبنان، مواد لبنی از دانمارک و ... وارد میشد. بر اساس آمار در رژیم گذشته کشور تنها قادر بود غذای 33 روز را در داخل تهیه کند. اکنون با توجه به 2 برابر شدن جمعیت، کشور میتواند غذای 300 روز را در داخل تهیه نماید و با روندهای موجود در آینده به 100 درصد خواهد رسید.
در پرتو حاکمیت هزار فامیل، اقتصاد ایران به زایده نظام سرمایهداری جهانی تبدیل گشت، ولی انقلاب اسلامی از همان روزهای اول روح برابری و نفی استثمار را در پیکر نیمهجان اقتصاد کشور دمید و هر چند جنگ تحمیلی باعث شد که مدتی این برنامه به عقب بیفتد ولی پس از پایان جنگ طی دو برنامه 5 ساله با هماهنگی مردم و دولت سازندگی آغاز گردید.
- سازندگی وسیع در کشور
حجم سازندگی در این مدت کوتاه به حدی سریع بوده که اعجاب جهانیان را برانگیخته است. علاوه بر بازسازی خرابیهای جنگ تحمیلی که یک نمونه کوچک آن از بین رفتن چندین شهر و صدها روستای کشور را شامل میشد، طرحهای بزرگی اجرا شده که از جمله تنها میتوان از مجتمع فولاد مبارکه، فولاد اهواز، سد ساوه، سد مارون و سد پانزده خرداد و کارخانجات متعدد سیمان، نیروگاههای مختلف برق، راه آهن بافق- بندر عباس و سرخس- مشهد - تجن، پروژههای مختلف در امور کشاورزی، صنعتی- پالایشگاهی، نفت و گاز و پتروشیمی و ... نام برد که هر کدام نیاز به توضیح فراوان دارند.
راه اندازی این طرحها و همچنین طرحهایی که تا پایان برنامه چهارم توسعه به بهرهبرداری میرسد تا حد زیادی چهره مملکت ما را دگرگون میکند. به ثمر رسیدن این طرحها باعث میگردد کشور ما از اقتصاد تک محصولی نجات یافته، صادرات غیر نفتی افزایش یابد و ثروت کشور در مسیر عدالت اجتماعی و توزیع عادلانه قرار گیرد.
محرومیت زدایی گسترده
توجه بیشتر به مناطق محروم:
از جمله تبعات سیاست مصرفگرایی حكومت پهلوی، تمركز و توجه ویژه به كلانشهرها و بیتوجهی به شهرستانها و روستاها بود. نتیجه این عملكردها، محرومیت گسترده و وحشتناك مردم در مناطق محروم، موج عظیم مهاجرت به تهران و ایجاد مناطق حاشیهای و زاغهای بود.
پس از انقلاب اسلامی مجموعهای از نهادهای انقلابی با هدف رفع فقر و محرومیت بهویژه از مناطق روستایی و شهرهای کوچک تشکیل گردید و هر یک از نهادها در ایجاد تحول در وضعیت اقتصادی مردم وکشور نقش مؤثری ایفاء کردند.
جهاد سازندگی، بنیاد مسکن، کمیته امداد حضرت امام خمینی (ره) نمونههایی از این نهادها میباشند.
عرضه خدمات رفاهی :
آبرسانی، برقرسانی و عرضه خدمات رفاهی به روستاها، یكی از مهمترین دستاوردهای انقلاب اسلامی بود
استفاده از برق و انرژی یکی از شاخصهای مهم پیشرفت و رفاه است. در حالی که تعداد مشترکین برق در سال 57 رقم 3،399،000 بود و بسیاری از روستاهای کشور فاقد برق بودند، تعداد مشترکین برق در سال 1392 از مرز 29 میلیون گذشته و پیشبینی میشود تا پایان سال به مرز 30 میلیون برسد. این تعداد مشترکین نشاندهنده توانایی کشور در صنعت برق، گسترش شبکه سراسری توزیع برق است. شبکه سراسری توزیع برق ایران، فاصله زمین تا ماه را به صورت 40 برابری پوشش میدهد. هم اکنون میزان تولید بر در ایران بهگونهای است که در مقاطعی از سال به کشورهای همسایه برق صادر میشود.
گاز طبیعی هم اکنون در جان به عنوان انرژی برتر محسوب میشود. ایران با داشتن 28/3 تریلیون متر مکعب ذخایر گاز طبیعی به عنوان دومین دارنده ذخایر شناخته شده جهان بعد از روسیه قرار دارد. با وجود این رتبه گازی ایران در جهان تا سال 1357 تعداد 51 هزار خانوار ایرانی از نعمت گاز طبیعی برخوردار بودند و این رقم هم اکنون از مرز 14 میلیون خانوار گذشته است. اکنون بسیاری از روستاهای ایران هم علاوه بر شهرها از نعمت گاز برخوردارند.
خطوط ریلی و راهآهن در هر کشور، نقش مهمی در پیشرفت و توسعه دارد. از سال 1291 هجری شمسی که اولین سوت قطار در ایران به صدا درآمد تا سال 1357 حدود 565/4 کیلومتر خطوط ریلی در ایران ساخته شد. اکنون ایران نیزدیک به 10،000 کیلومتر خطوط ریلی دارد و این عدد براساس سند چشماندازی باید به 15000 کیلومتر برسد. به عبارتی متوسط سالانه احداث راهآهن در ایران قبل از انقلاب 80 کیلومتر بوده و این عدد بعد از انقلاب به 168 کیلومتر افزایش یافته است.
قبل از انقلاب عمدتاً با کمک شرکتهای خارجی کمتر از 25 درصد داروی مورد نیاز در داخل کشور تولید میشد و از طرفی نیز بسیاری از بیماران برای معالجه به خارج از کشور اعزام میشوند، اکنون با تکیه بر توان داخلی بیش از 96 درصد داروهای مورد نیاز در داخل کشور تولید میشود و جمهوری اسلامی ایران نیز به یکی از صادرکنندگان دارو تبدیل شده است.
طی 121 سال فعالیت تلگراف و تلفن در ایران قبل از انقلاب، تا سال 1357 تداد مشترکین تلفن ثابت به 850 هزار و 800 نفر رسید و تنها 312 روستای کشور دارای ارتباط مخابراتی بود. طی سالهای پس از انقلاب در عرصه برخورداری مردم از نعمت مخابرات و خطوط تلفن ثابت و همراه، آمارهای رسمی نشاندهنده یک تحول بزرگ در این عرصه است. تعداد خط تلفن ثابت از 850،800 مشترک به بیش از 30 میلیون افزایش پیدا کرده است. تلفنهای همگانی از تعداد 4294 دستگاه در سال 1357 به 26،400 افزایش یافته است. اکنون بیش از 45،000،000 مشترک تلفن همراه در کشور وجود دارد.
با توسعه شبکه فیبر نوری در کشور، امروز نزدیک به 30 میلیون کاربر اینترنتی در ایران فعال است.
بررسیها در شاخصهای توسعه شبکه آبرسانی، شبکه راههای کشور، تعداد خودروهای سواری در کشور، حجم مسافرتهای داخلی و خارجی، سرانه مصرف، درآمد سرانه و ... همگی از افزایشهای قابل توجه نسبت به قبل از انقلاب داشته و از بهبود وضعیت زندگی مردم حکایت میکند.
توجه به حوزه بهداشت :
تعداد مرگ و میر کودکان از 111 نفر در 1000 به 26 نفر کاهش یافته و امید به زندگی از 58 به 72 سال افزایش یافته است. این شاخص نشاندهنده میزان تحول در نظام سلامت و افزایش میزان خدمات درمان، بهداشت و پیشگیری است.
روحیه خودباوری و اعتماد به نفس ملی كه انقلاب اسلامی ایران در مردم ایجاد كرد، عرصههای علمی و تكنولوژیك را نیز بیرقیب نگذاشت